Κολονοσκόπηση

Η κολονοσκόπηση είναι η εξέταση που γίνεται με τη χρήση ενός λεπτού και ευκάμπτου σωλήνα, του κολονοσκοπίου, με το οποίο μπορούν να γίνουν και διαγνωστικές και επεμβατικές πράξεις.

Με την κολονοσκόπηση γίνεται ο έλεγχος όλης της επιφάνειας του βλεννογόνου του παχέος εντέρου αλλά και του τελικού ειλεού, που αποτελεί το τελευταίο τμήμα του λεπτού εντέρου. Με την εξέταση υπάρχει η δυνατότητα λήψης βιοψιών από περιοχές που μπορεί να υπάρχει φλεγμονή και η ανεύρεση και αφαίρεση πολυπόδων κατά τη διάρκεια της εξέτασης.

Πλέον υπάρχουν κριτήρια για το τρόπο με τον οποίο πρέπει να γίνεται η κολονοσκόπηση τα οποία πρέπει να τηρούνται αυστηρά ώστε να διασφαλίζεται ο σωστός έλεγχος του παχέος εντέρου.

Μερικά από αυτά είναι η απόσυρση και η επισκόπηση του βλεννογόνου με διάρκεια >6 λεπτά, η χορήγηση γραπτών και αναλυτικών οδηγιών για το καθαρισμό του εντέρου, ο γιατρός να είναι σε θέση να ενημερώνει τον ασθενή του για το προσωπικό του ποσοστό ανίχνευσης αδενωμάτων (ADR) και για το ποσοστό ολοκληρωμένων εξετάσεων που διενεργεί.

Τα ενδοσκόπια στο ιατρείο διαθέτουν υψηλή ανάλυση (Full high Definition) και σύστημα τεχνητής χρωμοενδοσκόπησης που επιτρέπουν την ανεύρεση και μικρότερων βλαβών, σύμφωνα με τις τελευταίες κατευθυντήριες οδηγίες. Το ιατρείο διαθέτει και κολονοσκόπιο μικρότερης διαμέτρου (παιδιατρικού) που βοηθάει να γίνει η εξέταση πιο εύκολα σε συγκεκριμένες κατηγορίες ασθενών όπως είναι μικρόσωμοι ασθενείς και ασθενείς με προηγούμενο ιστορικό χειρουργικών επεμβάσεων στη κοιλιακή χώρα.

Κολονοσκόπηση γίνεται στους ασθενείς για διερεύνηση συμπτωμάτων όπως

Αλλαγή στις κενώσεις του εντέρου,

Διαρροϊκές κενώσεις,

Παρουσία αίματος στα κόπρανα,

Για διερεύνηση συμπτωμάτων όπως μετεωρισμού, αναιμίας, δυσκοιλιότητας αλλά και

Για προληπτικό έλεγχο

Η κολονοσκόπηση είναι η μέθοδος με τη μεγαλύτερη ευαισθησία στα πλαίσια προληπτικού ελέγχου έναντι του καρκίνου του παχέος εντέρου, η οποία δίνει τη δυνατότητα και της άμεσης αφαίρεσης πολυπόδων ή λήψης βιοψιών.

Προληπτικό έλεγχο πρέπει να κάνουν όσα άτομα είναι άνω των 50 ετών ενώ λόγω αύξησης των κρουσμάτων καρκίνου του παχέος σε νεότερα άτομα, η Αμερικάνικη αντικαρκινική εταιρεία συστήνει έλεγχο σε όλους άνω των 45 ετών.

Γαστροσκόπηση

Η γαστροσκόπηση είναι η εξέταση που γίνεται με τη χρήση ενός λεπτού εύκαμπτου σωλήνα, του γαστροσκοπίου, με την οποία γίνεται έλεγχος του οισοφάγου, του στομάχου και του αρχικού τμήματος του λεπτού εντέρου, το δωδεκαδάκτυλο. Η εξέταση διαρκεί 10-15 λεπτά .

Σε γαστροσκόπηση υποβάλλονται ασθενείς για διερεύνηση συμπτωμάτων από το ανώτερο πεπτικό και συγκεκριμένα ασθενείς με

Οπισθοστερνικό καύσος ή άλγος

Δυσκολία στη κατάποση

Επιγαστραλγία δηλαδή πόνο στο ανώτερο τμήμα της κοιλιάς

Μετεωρισμό, δυσπεψία, ερυγές

Ναυτία και έμετοι

Διερεύνηση αναιμίας

Για να γίνει η εξέταση δε χρειάζεται ιδιαίτερη προετοιμασία απλά ο ασθενής πρέπει να είναι νηστικός για 8-10 ώρες. Πολλοί ασθενείς φοβούνται ότι θα τους προκαλέσει εμετό η είσοδος του οργάνου αλλά η εξέταση γίνεται ανεκτή από όλους με τη χορήγηση ενδοφλέβιας καταστολής (μέθης).

Με τη γαστροσκόπηση είναι δυνατή η λήψη βιοψιών με τις οποίες ελέγχεται εκτός των άλλων και η ύπαρξη ή όχι ενός μικροβίου που λέγεται ελικοβακτηριδίου του πυλωρού (Helicobacter pylori)

Τι χρειάζεται να ξέρω πριν κάνω ενδοσκόπηση (γαστροσκόπηση,κολονοσκόπηση)

Πριν την εξέταση:

Πριν τη διενέργεια των ενδοσκοπήσεων θα γίνει πλήρης καταγραφή του ιστορικού σας και των φαρμάκων που παίρνετε. Είναι σημαντικό να αναφέρετε τυχόν αλλεργίες σε φάρμακα στο παρελθόν και αν αντιμετωπίζετε κάποιο σημαντικό αναπνευστικό ή καρδιολογικό πρόβλημα. Σημαντικό επίσης είναι να αναφέρετε αν παίρνετε φάρμακα για τη πήξη του αίματος π.χ Salospir, Plavix, Iscover, Sintrom, Pradaxa, Xarelto, Eliquis κλπ) όπως και αν λαμβάνετε αγωγή για σακχαρώδη διαβήτη

Στην αίθουσα ενδοσκόπησης:

Θα γίνει καταγραφή των ζωτικών σας σημείων (αρτηριακή πίεση, σφύξεις και κορεσμός οξυγόνου).

Θα σας ζητηθεί να υπογράψετε έντυπο συγκατάθεσης όπως πρέπει να γίνεται για τις διαγνωστικές εξετάσεις. Θα ξαπλώσετε στο κρεβάτι και θα σας τοποθετηθεί ένας εύκαμπτος φλεβοκαθετήρας συνήθως στο δεξί σας χέρι από τον οποίο θα χορηγηθεί η καταστολή. Στο δάκτυλο σας θα τοποθετηθεί ένας αισθητήρας ο οποίος θα καταγράφει συνεχώς τα ζωτικά σας σημεία. Στη μύτη θα τοποθετηθούν γυαλάκια οξυγόνου, με το οποίο χορηγείται οξυγόνο ανεξαιρέτως σε όλους τους ασθενείς.

Πως γίνεται η κολονοσκόπηση

Αρκετοί ασθενείς φοβούνται ότι η εξέταση είναι επώδυνη. Αυτό δεν ισχύει γιατί η εξέταση γίνεται ανώδυνα με χορήγηση καταστολής (μέθης) από αναισθησιολόγο. Επιπλέον η εξέταση στο ιατρείο γίνεται με τη χρήση CO2 που μειώνει δραστικά την αίσθηση φουσκώματος μετά την εξέταση. Επίσης με τη χρήση αντλίας νερού γίνεται καλύτερα η επισκόπηση της επιφάνειας του παχέος εντέρου όταν ο καθαρισμός δεν είναι αρκετά ικανοποιητικός.

Πριν την εξέταση θα πρέπει να γίνει καλός καθαρισμός του εντέρου με τη χρήση δίαιτας και τη λήψη καθαρτικών για να είναι ολοκληρωμένος ο έλεγχος για αυτό είναι σημαντικό να ακολουθήσετε με ακρίβεια τις οδηγίες.

Αν είναι να κάνετε κολονοσκόπηση θα σας ζητηθεί να αφαιρέσετε τα ρούχα σας από τη μέση και κάτω και θα σας δοθεί να φορέσετε ένα παντελονάκι και θα σας καλύψουν με ένα σεντόνι, ώστε να μη νιώσετε άβολα.

Πως γίνεται η γαστροσκόπηση;

Aν είναι να κάνετε γαστροσκόπηση δε χρειάζεται ιδιαίτερη προετοιμασία απλά οι ασθενείς πρέπει να είναι νηστικοί για 8-10 ώρες. Πολλοί ασθενείς φοβούνται ότι η είσοδος του οργάνου θα τους προκαλέσει εμετό αλλά η εξέταση γίνεται ανεκτή από όλους με τη χορήγηση ενδοφλέβιας καταστολής (μέθης).Αν φοράτε τεχνητή οδοντοστοιχία (μασέλα) και γυαλιά θα σας ζητηθεί να τα αφαιρέσετε. Πριν την εξέταση θα σας ψεκάσουν το λαιμό με τοπικό αναισθητικό και θα σας δώσουν να δαγκώσετε ένα επιστόμιο

Τι γίνεται αφού ολοκληρωθεί η εξέταση

Μετά την ολοκλήρωση της ενδοσκόπησης θα παραμείνετε ξαπλωμένοι για όσο χρόνο χρειάζεται να επανέλθετε μετά τη μέθη. Στη συνέχεια θα ενημερωθείτε για το πόρισμα της εξέτασης και τις οδηγίες που πρέπει να ακολουθήσετε. Μετά την εξέταση δε πρέπει να οδηγήσετε γιατί τα αντανακλαστικά σας θα είναι μειωμένα ενώ δε θα έχετε κανένα πρόβλημα για να συνεχίσετε τις δραστηριότητες. Χρήσιμο θα είναι να συνοδεύεστε από κάποιον δικό σας άνθρωπο.

Πολύποδες και πολυπεκτομή

Οι πολύποδες του παχέος εντέρου είναι συγκέντρωση κυττάρων που προβάλλουν στον αυλό του εντέρου. Υπάρχουν διάφορες κατηγορίες πολυπόδων όπως 1) τα αδενώματα 2) οι υπερπλαστικοί πολύποδες 3) οι φλεγμονώδεις πολύποδες. Οι πολύποδες μπορούν να εμφανιστούν σε οποιοδήποτε σημείο του παχέος εντέρου και το μέγεθος και ο αριθμός τους ποικίλλει. Η πρώτη κατηγορία είναι η πιο σημαντική γιατί κάποιοι από αυτούς με τη πάροδο του χρόνου μπορεί να μεγαλώσουν και δυνητικά να εξαλλαχθούν σε καρκίνο. Στη πλειονότητα των περιπτώσεων δεν προκαλούν κάποιο σύμπτωμα εκτός και αν είναι μεγάλου μεγέθους όποτε μπορεί να παρατηρηθεί αναιμία, αίμα στα κόπρανα, δυσκοιλιότητα και αλλαγή των κενώσεων. Όσο μεγαλύτερο το μέγεθος του πολύποδα τόσο αυξάνει η πιθανότητα να περιέχει καρκινικά κύτταρα.

Η πιθανότητα να έχεις κάποιος πολύποδες αυξάνει όταν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό λόγω κληρονομικότητας και αυξάνει με την ηλικία ειδικά σε άτομα άνω των 50 ετών, ενώ νεότερα δεδομένα δείχνουν την αύξηση των ασθενών με πολύποδες και σε μικρότερες ηλικίες.

Με την κολονοσκόπηση γίνεται δυνατή η ανεύρεση των πολυπόδων και η αφαίρεση τους και η αποστολή τους για βιοψία. Είναι σημαντικό να γίνεται νωρίς η ανεύρεση τους ώστε να αφαιρούνται έγκαιρα σε αρχικό στάδιο.

Η αφαίρεση τους γίνεται με διάφορους τρόπους και τεχνικές που κυρίως περιλαμβάνει τη χρήση ενός λεπτού σύρματος, το οποίο χρησιμεύει ως θηλιά που ‘’κόβει’’ τον πολύποδα και τον αφαιρεί από το υπόλοιπο έντερο.

Το ιατρείο διαθέτει τελευταίας γενιάς ενδοσκόπια (High Definition) που δίνει τη δυνατότητα ανεύρεσης πιο εύκολα και μικρών πολυπόδων. Επίσης στο ιατρείο υπάρχει η δυνατότητα αφαίρεσης και μεγαλύτερης διαμέτρου πολυπόδων με την τεχνική EMR (Endoscopic Mucosal Resection) χρησιμοποιώντας συνδυασμό υλικών όπως βρόχους, βελόνες έγχυσης και τη χρήση διαθερμίας που καυτηριάζει τον βλεννογόνο.

Η πολυπεκτομή δηλαδή η αφαίρεση των πολυπόδων είναι ανώδυνη και δε χρειάζεται νοσηλεία. Σε ένα πολύ μικρό ποσοστό μπορούν να παρατηρηθούν επιπλοκές όπως αιμορραγία και φλεγμονή στο τοίχωμα λόγω του ηλεκτρικού ρεύματος, οι οποίες μπορούν αντιμετωπιστούν με διάφορους τρόπους όπως η τοποθέτηση αιμοστατικών μεταλλικών clip. Οι ασθενείς μπορεί να χρειαστεί να κάνουν ειδική δίαιτα μετά την πολυπεκτομή για 2-3 ημέρες. Οι πολύποδες που αφαιρούνται στέλνονται για ιστολογική εξέταση

Ανάλογα με τον αριθμό και το αποτέλεσμα της βιοψίας συστήνεται επανέλεγχος με κολονοσκόπηση σε ασθενείς με πολύποδες και ο χρόνος ποικίλλει από 1-5 έτη.

Έλεγχος για ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού (Η.pylori)

Στο ιατρείο υπάρχει δυνατότητα ελέγχου για ελικοβακτηρίδιο με τη διενέργεια τεστ αναπνοής (Breath test) και με τη διενέργεια τεστ στα κόπρανα του ασθενή

Το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού (Helicobacter pylori) είναι ένα Gram(-) αρνητικό βακτήριο που εντοπίζεται στον στόμαχο. Μελέτες έχουν δείξει ότι >50% του πληθυσμού έχει μολυνθεί από το ελικοβακτηρίδιο. Η παρουσία του είναι πιο διαδεδομένη στις αναπτυσσόμενες χώρες και μειώνεται στις ανεπτυγμένες χώρες όπως είναι η Ελλάδα. Παρόλο το μεγάλο αριθμό ατόμων που έχουν το ελικοβακτηρίδιο, <20% των ατόμων αναπτύσσει συμπτώματα. Μερικά από τα αυτά μπορεί να είναι η επιγαστραλγία, η ναυτία, ο μετεωρισμός, η δυσπεψία. Το ελικοβακτηρίδιο ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για τη πρόκληση πεπτικών ελκών. H φλεγμονή που προκαλεί το ελικοβακτηρίδιο, δημιουργεί κατά σειρά γαστρίτιδα και ατροφία του βλεννογόνου, που μπορεί με τη σειρά της σε μια μικρότερη υποομάδα ασθενών να οδηγήσει σε εντερική μετάπλαση και σε γαστρικό καρκίνο, η επίπτωση των οποίων μπορεί να μειωθεί αν το μικρόβιο εξαλειφθεί έγκαιρα.

Συστήνεται να γίνεται ο έλεγχος για λοίμωξη από ελικοβακτηρίδιο

Σε ασθενείς με πεπτικά έλκη ή δυσπεπτικά ενοχλήματα,

Σε ασθενείς με χαμηλού βαθμού MALT λέμφωμα

Σε ασθενείς με γαστρικό καρκίνο

Στα μέλη της οικογένειας με ιστορικό γαστρικού καρκίνου,

Σε ασθενείς που είναι να λάβουν μακροχρόνια αντιπηκτικά ή αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα για άλλες παθήσεις ή που λαμβάνουν μακροχρόνια αναστολείς αντλίας πρωτονίων (PPI’s),

Υπάρχουν και μελέτες που προτείνουν τον έλεγχο σε ασθενείς με ανεξήγητη σιδηροπενική αναιμία, με έλλειψη Β12 και με ιδιοπαθή θρομβοπενική πορφύρα όταν έχουν αποκλειστεί άλλες αιτίες.

Για τη διάγνωση του, υπάρχουν διάφορες μέθοδοι όπως το τεστ αναπνοής, ο έλεγχος αντισωμάτων στα κόπρανα και στο αίμα και η ανεύρεση του σε βιοψίες μετά από γαστροσκόπηση με διαφορετική ευαισθησία και ειδικότητα. Για την εξάλειψη του στην Ελλάδα προτείνεται συνδυασμός αντιβιοτικών για χρονικό διάστημα 10-14 ημερών λόγω της μεγάλης ανάπτυξης αντοχής στα υπάρχοντα αντιβιοτικά.